Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống đặc trưng của người dân tộc vùng cao như Thái, Tày, Nùng... không chỉ ngon mà còn rất đẹp mắt. Mỗi màu sắc tượng trưng cho một yếu tố trong ngũ hành: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ, thể hiện sự hòa hợp giữa đất trời và mong muốn an lành, sung túc. Ngày nay, việc tạo màu cho xôi bằng nguyên liệu tự nhiên từ rau củ quả đang được ưa chuộng vì đảm bảo an toàn sức khỏe, không sử dụng hóa chất độc hại.
An toàn cho sức khỏe: Không gây dị ứng, không chứa phẩm màu tổng hợp có hại cho cơ thể.
Thân thiện với môi trường: Tận dụng nguyên liệu tự nhiên, dễ phân hủy sinh học.
Hương vị tự nhiên: Rau củ quả không chỉ tạo màu mà còn mang lại hương thơm dịu nhẹ, hấp dẫn.
Dưới đây là 5 màu cơ bản của xôi ngũ sắc và nguyên liệu rau củ tương ứng để tạo màu:
Màu Tím – Lá CẩmNguyên liệu: Lá cẩm tươi hoặc khô.
Cách làm:
Rửa sạch lá cẩm, đun sôi với nước khoảng 15–20 phút cho ra màu.
Lọc lấy nước tím, để nguội rồi ngâm nếp khoảng 4–6 tiếng.
Nguyên liệu: Lá dứa (nếp) hoặc rau bó xôi.
Cách làm:
Xay nhuyễn lá dứa/râu bó xôi với ít nước, lọc lấy nước cốt.
Ngâm nếp với nước màu xanh trong vài giờ.
Nguyên liệu: Gấc chín hoặc củ dền.
Cách làm:
Gấc: Trộn phần thịt gấc với chút rượu trắng để khử mùi, sau đó trộn với nếp đã ngâm.
Củ dền: Ép lấy nước rồi ngâm gạo nếp.
Nguyên liệu: Nghệ tươi hoặc bột nghệ.
Cách làm:
Giã hoặc xay nghệ tươi, vắt lấy nước cốt.
Ngâm nếp với nước nghệ trong vài tiếng để thấm màu.
Nguyên liệu: Không cần pha màu.
Cách làm: Dùng gạo nếp ngon đã vo sạch, ngâm riêng để giữ được màu trắng ngà tự nhiên.
Chọn gạo nếp cái hoa vàng hoặc nếp nương để có độ dẻo và mùi thơm tự nhiên.
Ngâm nếp với nước màu ít nhất 4–6 tiếng để màu thấm đều.
Hấp cách thủy 2 lần: Hấp sơ cho nếp chín khoảng 70%, rồi rưới thêm nước cốt dừa/ít dầu ăn và hấp thêm lần 2 giúp xôi bóng đẹp, mềm dẻo.
Xếp xôi theo lớp màu xen kẽ để tạo hiệu ứng thị giác hấp dẫn.
Không dùng quá nhiều nước màu, tránh làm gạo nếp bị nhão.
Nên dùng màu tươi trong ngày, vì nước rau củ quả để lâu sẽ dễ bị biến chất.
Đảm bảo vệ sinh khi chế biến để tránh làm hỏng xôi hoặc gây mùi lạ.
Việc sử dụng rau củ quả để tạo màu tự nhiên cho xôi ngũ sắc không chỉ thể hiện sự khéo léo, tỉ mỉ trong ẩm thực truyền thống mà còn là sự lựa chọn thông minh và an toàn cho sức khỏe. Một mâm xôi ngũ sắc rực rỡ từ thiên nhiên chắc chắn sẽ mang đến sự may mắn và niềm vui trong những dịp lễ, Tết hay mâm cỗ cúng gia tiên.
Vui lòng đợi ...